Wina kreteńskie – historia

Wyobraźcie sobie, że jest rok 1600 przed naszą erą. O tym co wówczas działo się na świecie wiemy stosunkowo niewiele. Podobno Chińczycy wymyślili wtedy swojego pismo piktograficzne, Egipcjanie zaczęli używać rydwanów a na Biskim Wschodzie pojawiły się pierwsze przedmioty ze szkła…

A co się dzieje w Europie? No cóż – rosnący w siłę Achajowie utworzyli państwo w Mykenach na Peloponezie, ale najbardziej zaawansowaną, najdoskonalszą cywilizację ówczesnej Europy tworzą oczywiście władający Kretą już od ponad tysiąca lat Minojczycy.

Bardzo chciałbym zobaczyć, jak w owym 1600 r p n.e. wyglądało życie na wyspie. Trzeba bowiem sporej wyobraźni, żeby z dzisiejszych ruin pałaców w Festos, Malii, Kato Zakros, czy nawet najsłynniejszego Knossos wyczarować kilkukondygnacyjne budowle z tysiącami wygodnych pokoi, kanalizacją, basenami lustralnymi czy zaawansowanym systemem drzwi przesuwnych. Dzisiejsze turystyczne miejscowości położone przy uroczych plażach – jak np. Matala – były wówczas gwarnymi portami do których zawijały setki okrętów z Egiptu, Bliskiego Wschodu czy Azji Mniejszej. Już Homer opisywał Kretę jako „wyspę stu miast”, a współcześni archeolodzy potwierdzili potęgę pierwszej europejskiej cywilizacji posługującej się – do dziś nieodcyfrowanym – pismem linearnym A.

🍷Jeśli jednak mógłbym na jeden dzień przenieść się do czasów minojskich , to nie wybrałbym żadnego ze słynnych pałaców. Wskazałbym miejscowość Vathypetro (cztery kilometry na południe od dzisiejszego miasteczka Archanes). Tam właśnie archeolodzy odkopali w roku 1949 ruiny willi minojskiej z kompleksem otaczających ją zabudowań pośród których odnaleziono pozostałości jednej z najstarszych pras winnych datowanej na 1600 r p.n.e.

🍷Oczywiście wino wytwarzano w ojczyźnie Zeusa już od roku 2000 p n.e., a może dużo wcześniej? Mitologia grecka mówi, że wino wynalazł Dionizos, właśnie tutaj – na Krecie. Jak smakowało to minojskie? Czy było mocne, czy „chrzczono” je wodą? Czy pito je na co dzień, czy od święta? Jakie szczepy dominowały? Ile kosztowało? W Vathypetro w roku 1600 p n.e. chciałbym znaleźć odpowiedź na te i wiele innych pytań dotyczących wina, które tak lubię.

Wina kreteńskie – dziś

🍷W dzisiejszych czasach wina kreteńskie są wciąż mało znane poza Grecją, a zasługują na zdecydowanie większą uwagę. Dlaczego tak się dzieje? Cóż jest co najmniej kilka powodów:

• w czasach okupacji tureckiej (1669 – 1898 r) handel winem był surowo zabroniony, można było je produkować tylko na własne potrzeby, co w znaczący sposób ograniczyło uprawy
• po 1979 r kreteńskie winnice nawiedziła epidemia filoksery (rodzaj mszyc, które powodują obumieranie winorośli)
• instytucje unijne nie wsparły produkcji wina na Krecie odpowiednią ochroną i dotacjami (tak jak to się dzieje np. z oliwą), w związku z czym jego produkcja i export nie były zbyt opłacalne

🍷Jednak idzie ku dobremu! Na Krecie jest już ok 30 renomowanych winiarzy, 4200 hektarów winnic, które dają 46 200 ton winogron, co przekłada się na ok 30 mln litrów boskiego napoju rocznie!

🍷Kreteńskie wina przeżywają swój renesans, pojawiają się nowi (często młodzi) producenci, którzy odebrali staranne winiarskie wykształcenie i dostosowują swoje winnice do najlepszych, światowych standardów. Uprawia się – na szczęście – przeważnie lokalne odmiany winogron. Na Krecie jest ich aż 11 (4 – czerwone i 7 białych). W osobnym artykule opiszę każdy rodzaj, teraz jednak przyjrzyjmy się dwóm, chyba najbardziej popularnym kreteńskim szczepom:

• * LIATIKO – czerwone, nazwa jest skróconą formą greckiego słowa „lipiec”; może ona sugerować lipcowe zbiory, chociaż na Krecie niezwykle rzadko można je zaobserwować wcześniej niż w połowie sierpnia; Liatiko daje najczęściej wytrawne wino o jasno czerwonej barwie, umiarkowanej kwasowości i aromacie owoców leśnych
• * VIDIANO – białe, wytrawne wino, które niemal całkowicie wyginęło; dopiero w ciągu ostatnich lat grupa kreteńskich winiarzy podjęła wysiłek jego rekultywacji. Z doskonałym skutkiem – Vidiano zasłużenie uznawane za wschodzącą gwiazdę pośród win na Wyspie:-) Charakteryzuje się umiarkowaną kwasowością, mineralnością, aromatem brzoskwini, moreli, melona i ziół.

🍷Oba powyższe wina można znaleźć w ofercie młodej, ale prężnie rozwijającej się i niesłychanie gościnnej winiarni – KOURKOULOU Kourkoulou Winery z wioski Patsos (w okolicach Rethymno).
Jej właścicielką jest przesympatyczna Xenia Kourkoulou i jej rodzina.

🍷Zapraszamy Was dzisiaj na spotkanie z Nią i jej wspaniałymi winami!
Jak będziecie na Krecie, koniecznie umówcie się na degustację u Xeni (a z nami na wędrówkę pobliskim wąwozem Patsos).
http://www.creteyourlife.com/…/wawoz-patsos-zielony-azyl-k…/

Obiecujemy niezapomniane wrażenia!

A tu filmik z naszej wizyty w winiarni Kourkoulou